De heer van Dale klingelde met het belletje. Vanachter een grote boekenkast verscheen een dame met een bloempotkapsel dat haar hoofd al vele jaren sierde. Mevrouw Gans nam dus nog steeds de honneurs waar in de universiteitsbibliotheek. Ze trippelde geestdriftig tot bij de heer van Dale.
“Nee maar, Dikke. Is er alweer een nieuwe editie uit?”
Als op commando haalde de heer van Dale uit zijn koffertje een fors boekwerk met zwartlederen kaft en vergulde rand. Hij reikte het deftige exemplaar over de balie aan mevrouw Gans, die het met het nodige respect aannam. Ze bladerde er doorheen, met de expressie van de bibliofiele connaisseur, en snoof aan het verse papier, alsof het een wijndegustatie betrof. Dat amuseerde de heer van Dale zeer. Hij stak wel meteen een verontschuldigd vingertje op.
“De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat deze versie wat dunner is dan de vorige edities. We hebben er behoorlijk in gewied.”
Mevrouw Gans leek het niet helemaal te begrijpen.
“Het n-woord is natuurlijk al een paar jaar geleden verdwenen. Maar je zal nu ook tevergeefs zoeken naar ongepaste lemmata als bijvoorbeeld h-index.”
Mevrouw Gans liep meteen rood aan. Ze maakte met een sssssst en temperende bewegingen van haar handen duidelijk dat de heer van Dale zijn stem moest dimmen, schuin loerend naar de bezoekers die verderop in de leeshoek zaten. Toen haar blik weer die van de heer van Dale ontmoette, begonnen ze plots beiden te giechelen als overjaarse pubers die stiekem een paar schunnigheden aan het uitwisselen waren. De heer van Dale hervond na enige tellen zijn ernst en ging verder, deze keer wat zachter aangezet.
“Maar wat ook niet door het filter is geraakt zijn woorden als: stapel, ruiter, decaan, …”
Mevrouw Gans had ritmisch mee geknikt als om aan te geven dat ze het allemaal snapte, maar bij het laatste woord verscheen er een frons op haar hoofd. De heer van Dale was haar wat uitleg verschuldigd.
“Decaan kan echt niet meer, is veel te historisch beladen. Decaan stamt af van decanus, een titel voor het hoofd van tien soldaten in het Romeinse leger. En dan later, in een kerkelijke context, was het de benaming voor een geestelijke die de hiërarchisch meerdere was van een groep monniken. Met andere woorden: decaan is van origine zeer militaristisch en eng religieus, en vooral veel te masculien. We hebben er daarom voor gekozen om die term te vervangen door een genderneutrale: faculteitsoverste.”
Mevrouw Gans was tevreden, maar de heer van Dale voorvoelde welke vervolgvraag nu door haar hoofd speelde.
“Ja, ik zie u al denken. En wat dan met directeur? Of rector? Ook heel mannelijke woorden, alsof die functies niet voor vrouwen geschikt zouden zijn. Daar hebben we helaas geen alternatief voor kunnen vinden.”
Mevrouw Gans keek beteuterd.
“We hebben overwogen om ze te vervangen door een onzijdige variant. Van directeur zou je dan directum kunnen maken. En rector verander je in rectum. Of vollediger: rector magnificus wordt dan rectum magnificum. Alleen waren die termen spijtig genoeg al met andere betekenissen geladen. We bezinnen ons er nog op!”
Mevrouw Gans leek het allemaal best te vinden. Toen ze afscheid genomen hadden, en de heer van Dale puffend en zwetend de steile trap buiten weer afdaalde, nam hij zich voor om binnenkort toch echt aan zijn dieet te beginnen.
